Critical Thinking မိတ္ဆက္ (၂)

     Critical Thinking မွာ အေျခခံအက်ဆံုး သတ္မွတ္ထားတဲ့ “စံ” ေတြရွိပါတယ္ ။

     အဲဒါေတြကေတာ့ -

       (၁)  ၾကည္လင္ျပတ္သားျခင္း  (Clarity)
       (၂)  အႏုစိတ္ျခင္း  (Precision)
       (၃)  တိက်မွန္ကန္ျခင္း  (Accuracy)
       (၄)  သက္ဆိုင္ဆက္စပ္ျခင္း  (Relevance)
       (၅)  ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ျခင္း  (Consistency)
       (၆)  က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္တဲ့ မွန္ကန္ျခင္း  (Logical correctness)
       (၇)  ျပည့္စံုျခင္း  (Completeness)
       (၈)  တရားမွ်တျခင္း  (Fairness) တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္ ။

(၁) ၾကည္လင္ျပတ္သားျခင္း (clarity)

     “ရႈပ္ေထြးျခင္းတြင္ ေပးဆပ္ရေသာ တန္ဖိုးမ်ားရွိသည္ ။” (Crosby, Stills, and Nash)

     လူတစ္ေယာက္ရဲ့ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုခ်က္ သို႔မဟုတ္ အဆိုျပဳခ်က္တစ္ခုကို ထိထိေရာက္ေရာက္
တန္ဖိုးမျဖတ္ခင္ သူ႔စကားကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနားလည္ဖို႔ လိုပါတယ္ ။ ဒီကိစၥဟာ လြယ္မေယာင္
နဲ႔ခက္တတ္ပါတယ္ ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ လူေတြဟာမၾကာခဏဆိုသလို သူတို႔ေျပာခ်င္တာကို ရွင္း
ရွင္းလင္းလင္းကြဲကြဲျပားျပား ေဖၚထုတ္ေျပာမျပႏိုင္ၾကလို႔ပါပဲ ။ ၾကည္လင္ျပတ္သားမႈ လိုအပ္ခ်က္
ဟာ ပ်င္းရိမႈ ၊ ေပါ့ေလ်ာ့မႈနဲ႔ အရည္အခ်င္းမျပည့္စံုမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ၿပီး ရံဖန္ရံခါမွာေတာ့
တတ္ေယာင္ကားႀကိဳးပမ္းမႈေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။

     စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ပံုေဖၚသလိုဆိုရင္ေတာ့့ “ေဝဝါးေနာက္က်ိျခင္းဟာ ေကာင္းျမတ္ျခင္း
ကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးရံုတင္မကပါဘူး ၊ တစ္ခါတစ္ရံမွာ အသက္အိုးအိမ္နဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းေတြကို
ေတာင္ ဖ်က္ဆီးတတ္ပါတယ္” တဲ့ ။ ဥပမာ - အျမန္လမ္းေပၚက ဆိုးဆိုးရြားရြားေနရာမွားေရးထား
တဲ့ ဆိုင္းပုဒ္မ်ိဳး ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းေပမယ့္ စကားလံုးအထားအသိုမွားလို႔ ခ်စ္သူေတြရဲ့ၾကား
ႏွလံုးသားကြဲေၾကထိခိုက္ေစတာမ်ိဳးေတြလည္း ပါပါတယ္ ။ ဘာသာစကားအေပၚ သတိဝီရိယထား
ၿပီးဂရုစိုက္ႏိုင္ကာမွ မလိုအပ္တဲ့နားလည္မႈမွားယြင္းတာနဲ႔ စိတ္ပ်က္စရာေတြကို ေရွာင္ရွားႏိုင္မွာ
ျဖစ္ပါတယ္ ။

     ဆန္းစစ္ေဝဖန္ေတြးေခၚသူူေတြမွာေတာ့ ဘာသာစကားလံုးေတြရဲ့ ရွင္းလင္းမႈကိုသာမက အ
ေတြးအျမင္ေတြကိုပါ ရွင္းလင္းေအာင္ႀကိဳးစားၾကပါတယ္ ။ ဘဝရည္မွန္းခ်က္ေတြျပည့္ဝဖို႔အတြက္
ကိုယ့္ပန္းတိုင္ ၊ အဓိကက်တာေတြ ၊ ကိုယ္ပိုင္စြမ္းရည္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနား
လည္ရပါမယ္ ။ ဒါ့ျပင္ ၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ျပႆနာနဲ႔ အခြင့္အလမ္းေတြကိုလည္း နားလည္ရပါမယ္ ။
ဒီလို မိမိကိုယ္ကိုနားလည္ႏိုင္ဖို႔ဟာ အေတြးအျမင္ရွင္းလင္းမႈကို တန္ဖိုးထားလိုက္ေလွ်ာက္မွ ရႏိုင္
တာပါ ။

(၂) အႏုစိတ္ျခင္း (Precision)

     ဒါကိုေတာ့ လူသိမ်ားတဲ့ ရွားေလာ့ဟုမ္း သို႔မဟုတ္ ေမာင္စံရွားဝတၳဳေတြမွာ ရင္းႏွီးထားၾကပါ
လိမ့္မယ္ ။ ရႈပ္ေထြးလွတဲ့အမႈကိစၥေတြမွာ အျခားသူေတြမျမင္မိတာေတြကို သူရဲ့အႏုစိတ္တဲ့ အာရံု
စိုက္ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြကရလာတဲ့ သဲလြန္စေတြကတစ္ဆင့္ က်ိဳးေၾကာင္းသင့္တဲ့ဆင္ျခင္မႈ အဆင့္
ဆင့္ျဖတ္ၿပီးေကာက္ခ်က္ဆြဲႏိုင္လို႔ သူမ်ားမေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ပုစၦာေတြကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္အေျဖ
ရွာရွင္းသြားႏိုင္တာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္ ။

     အႏုစိတ္ဖို႔ရဲ့ အေရးႀကီးပံုေတြကို ေဆး ၊ သခ်ၤာ ၊ ေဆာက္လုပ္ေရးနဲ႔ စက္မႈပညာေတြလို အထူး
ျပဳဘာသာရပ္ေတြမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္ ။ ေတြ႕ၾကံဳေနရတဲ့ ျပႆနာဟာဘာလဲ ၊ တိုက္ရိုက္မဟုတ္
ရင္လည္း အျခားေျဖရွင္းနည္းဘာေတြရွိလဲ ၊ နည္းလမ္းေတြရဲ့ အားသာခ်က္အားနည္းခ်က္ေတြ
ဟာဘာေတြလည္း စသည္ျဖင့္ေန႔စဥ္ဘဝမွာအႏုစိတ္အေျဖရွာတဲ့ အေလ့အက်င့္ရွိလာမွသာ တ
ကယ့္ဆန္းစစ္ေဝဖန္ေတြးေခၚသူတစ္ဦး ျဖစ္လာႏိုင္မွာပါ ။

(၃) တိက်မွန္ကန္မႈ (Accuracy)

     ကြန္ျပဴတာမွာ အမ်ားသိစကားတစ္ခုရွိပါတယ္ ။ အမိႈက္ဝင္အမိႈက္ထြက္လို႔ဆိုႏိုင္မယ့္ “garbage
in, garbage out” ဆိုတာပါ ။ စိုက္တဲ့အတိုင္း ရိတ္ရလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့စကားလိုပါပဲ ။ လူမွာလည္း
ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေတာ္ သတင္းအခ်က္လက္အမွားေတြအေပၚမူတည္ဆံုးျဖတ္ရင္ ဆိုးရြားတဲ့
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြပဲထြက္လာမွာ ေသခ်ာပါတယ္ ။

     ဒါကို အေမရိကန္ေတြ တန္ဖိုးႀကီးႀကီးေပးလိုက္ရတဲ့ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲမွာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္ ။ အဲဒီ
စစ္ပြဲအတြက္ အေတာမသတ္ႏိုင္တဲ့ မူဝါဒနဲ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွားေတြကို ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့သူေတြဟာ ငတံုး
ငအေတြမဟုတ္ၾကပါဘူး ။ စာနယ္ဇင္းသမားတစ္ေယာက္ေျပာသလိုပါပဲ - သူတို႔ေခတ္ သူတို႔အခါ
မွာ အေကာင္းဆံုးနဲ႔အေတာ္ဆံုးလို႔ သတ္မွတ္ခံထားရတဲ့သူေတြက လုပ္ခဲ့တာပါ ။ အဓိကအားျဖင့္
ဗီယက္နမ္ရဲ့ သမိုင္းနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံ ၊ ေဒသရဲ့အေရးပါပံု ၊ လူထုေထာက္ခံမႈ ၊ စစ္ပြဲရဲ့တိုး
တက္မႈအေျခအေနေတြန႔ဲပတ္သက္လို႔ မွားယြင္းၿပီးမျပည့္စံုတဲ့သတင္းအခ်က္အလက္ေတြအေပၚ
မူတည္ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာေၾကာင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္မွားခဲ့ၾကရတာပါ ။

     ဆန္းစစ္ေဝဖန္ေတြးေခၚသူဟာ အမွန္တရားကိုတန္ဖိုးထားရံုတင္မကပါဘူး ၊ သူတို႔ဟာ တိက်
ၿပီး အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း မက္ေမာၾကပါတယ္ ။ ဆိုကေရးတီး
ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္ ၊ “ဆန္းစစ္မႈမရွိတဲ့ဘဝဟာ အသက္ရွင္ေနဖို႔မတန္ဘူး” တဲ့ ။ ဆန္းစစ္ေဝဖန္
ေတြးေခၚသူတစ္ေယာက္ဟာ ေလ့လာသင္ယူတာ ၊ အသိတိုးပြားလာေအာင္ စံုစမ္းမႈေတြလုပ္တာ
ကို တစ္သက္လံုးမရပ္ၾကပါဘူး ။

(၄) သက္ဆိုင္ဆက္စပ္မႈ (Relevance)

     ပ်င္းစရာေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းခန္းမအစည္းအေဝး (assembly) နဲ႔ သားပုပ္ေလလြင့္ စကားစစ္
ထိုးပြဲ ၾကည့္ဖူးသူေတြအေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ဆက္စပ္မႈရွိတဲ့ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္နဲ႔သတင္းအခ်က္အ
လက္ေတြကို ပိုျမင္တတ္တန္ဖိုးထားတတ္ၾကပါလိမ့္မယ္ ။ စကားေျပာေကာင္းသူေတြရဲ့ လွည့္
ကြက္တစ္ခုကေတာ့ ပရိသတ္ေတြကို အဓိကအေၾကာင္းအရာနဲ႔ သက္ဆိုင္ဆက္စပ္မႈမရွိတဲ့ အရာ
တစ္ခုတင္ျပၿပီး ဖမ္းစားအာရံုလြဲတတ္ၾကတာပါပဲ ။

     အေမရိကန္သမၼတလင္ကြန္းေတာင္ သူေရွ႕ေနျဖစ္စဥ္က ဒီနည္းကိုအသံုးျပဳခဲ့ဖူးပါတယ္ ။ အမႈ
တစ္ခုအတြက္ ေနာက္ဆံုးေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးတုန္းမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ တစ္ဖက္ေရွ႕ေနရဲ့ အင္မတန္
ေကာင္းတဲ့ေလွ်ာက္လဲခ်က္ကို အဲဒီလူအကၤ် ီဝတ္ရာမွာ အမွားလုပ္ထားမိတာေထာက္ျပၿပီး အဆံုး
အျဖတ္ေပးမယ့္ဂ်ဴရီလူႀကီးေတြရဲ့အာရံုကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္လႊဲၿပီး အသာစီးရယူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္ ။
ဒီျဖစ္ရပ္မွာ ဂ်ဴရီလူႀကီးေတြသာ critical thinking ကိုသံုးၿပီးေတြးႏိုင္ခဲ့ၾကရင္ ဝတ္စားမႈအမွားအ
ယြင္းနဲ႔ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေကာင္းႏွစ္ခုၾကား ခြဲျခားျမင္ႏိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္ ။

(၅) ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ျခင္း (Consistency)

     Critical thinking မွာ ဘာေၾကာင့္ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ အလြယ္တကူျမင္ႏိုင္
ပါတယ္ ။ သာမန္ေတြးေတာဆင္ျခင္ရံုနဲ႔ လူတစ္ေယာက္မွာ ေရွ႕ေနာက္မညီတဲ့ယံုၾကည္မႈေတြရွိရင္
အဲဒီအထဲက အနည္းဆံုးတစ္ခုေတာ့ မွားေနရေတာ့မယ္ဆိုတာ ေျပာႏိုင္ပါတယ္ ။ က်ိဳးေၾကာင္း
သင့္စဥ္းစားသူေတြဟာ အမွန္တရားကိုအထူးတန္ဖိုးထားတာေၾကာင့္လည္း သူတို႔ကိုယ္တိုင္ရဲ့အ
ေတြးနဲ႔ သူတစ္ပါးေဆြးေႏြးျငင္းခံုအဆိုျပဳခ်က္ေတြထဲက ေရွ႕ေနာက္မညီတာေတြကို သတိထား
ေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။

     ေရွ႕ေနာက္မညီတာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္ ။ ေျပာဆိုေတြးေတာမႈေတြမွာ ေရွ႕ေနာက္မညီတာမ်ိဳးနဲ႔
အေျပာတစ္မ်ိဳးအလုပ္တစ္မ်ိဳးလုပ္တတ္တဲ့ လက္ေတြ႕ေရွ႕ေနာက္မညီတာေတြပါ ။ ေရြးေကာက္ပြဲ
ကတိေတြကို အေရြးခံရၿပီးတာနဲ႔ဖ်က္တတ္တဲ့အမတ္ ၊ တရားေဟာၿပီး ေနာက္မီးလင္းတဲ့ဘာသာ
ေရးဆရာ ၊ မူးယစ္ေဆးဝါးေရာင္းတဲ့ မူးယစ္ေဆးျဖတ္ဆရာဝန္ဆိုတာမ်ိဳးေတြဟာ အလြယ္တကူ
ေတြ႕ႏိုင္တဲ့ နမူနာေတြပါ ။

     လူဆိုတာဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုအင္မတန္လွည့္ဖ်ားတတ္တဲ့အမ်ိဳးပါ ။ သာမန္အေျခအေနမ်ိဳးမွာ
သတိမထားမိႏိုင္တဲ့ အေျပာနဲ႔အလုပ္မညီတာေတြကိုၾကည့္ရင္ ဥပမာ လူတစ္ေယာက္ကို သူ႔ဘဝ
မွာ ဘာအေရးႀကီးဆံုးလဲလို႔ေမးရင္ မိသားစုပဲလို႔ မဆိုင္းမတြေျဖတတ္ၾကပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ့ သူ႔ရဲ့အ
ခ်ိန္နဲ႔လုပ္အားေတြကို ဘယ္ေနရာေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံအသံုးခ်သလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရင္ (သူတို႔
ဘာသာ သတိမထားမိပဲ) ကိုယ့္စကားနဲ႔ကိုယ္မညီသူေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေတြ႕လာရႏိုင္ပါ
တယ္ ။ ဒီလိုပဲ ကိုယ့္ဘာသာသတိမထားမိပဲ (မသိစိတ္မွာ) ေရွ႕ေနာက္မညီညြတ္တဲ့ ယံုၾကည္မႈ
ေတြထားမိတာ ဘဝမွာအမ်ားႀကီးရွိေနတတ္ၾကပါတယ္ ။ ဒါေတြကိုျမင္ၿပီး ေရွာင္ႏိုင္လာတာနဲ႔အ
မွ် ဆန္းစစ္ေဝဖန္ေတြးေခၚသူ (critical thinkinger) တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာႏိုင္မွာပါ ။

(၆) က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္တဲ့ မွန္ကန္ျခင္း (Logical correctness)

     က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္ေအာင္ေတြးဖို႔ဆိုတာဟာ မွန္မွန္ကန္ကန္ဆင္ျခင္ဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ
က်ေနာ္တို႔စြဲကိုင္ထားတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြကေန အေျခအျမစ္ရွိတဲ့ေကာက္ခ်က္ေတြ ထုတ္ယူဖို႔
ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဆန္းစစ္ေဝဖန္ေတြးေခၚဖို႔ရာမွာ တိက်ၿပီးေကာင္းေကာင္းသက္ေသထူထားတဲ့ ယံု
ၾကည္ခ်က္ေတြလိုပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ထပ္တူအေရးႀကီးတာက က်ေနာ္တို႔ဟာ အဲဒီယံုၾကည္ခ်က္
ေတြကေန အလိုက္သင့္က်ိဳးေၾကာင္းက်တဲ့ အဆံုးသတ္ေကာက္ခ်က္ေတြကို ဆင္ျခင္ထုတ္ယူႏိုင္
ဖို႔ပါပဲ ။ ကံမေကာင္းတာကေတာ့ လူ႕အေရးကိစၥေတြမွာ က်ိဳးေၾကာင္းမက်တဲ့အေတြးအေခၚေတြ
ဟာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရွိေနပါတယ္ ။ ဥပမာအေနနဲ႔ အရာရာထြင္းေဖာက္ျမင္ႏိုင္တဲ့နတ္ဘုရား
ေတြကိုယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူဟာ အဲဒီနတ္ဘုရားေတြမျမင္ႏိုင္ေအာင္ ေရခ်ိဳးခန္းထဲမွာအဝတ္ဝတ္
ၿပီးေရခ်ိဳးတာမ်ိဳးဟာ ဘယ္လိုမွက်ိဳးေၾကာင္းမက်ႏိုင္ပါဘူး ။

(၇) ျပည့္စံုျခင္း (Completeness)

     အေျခအေနတိုင္းလိုလိုမွာ က်ေနာ္တို႔ဟာ အေပၚယံ ခပ္တိမ္တိမ္အေတြးထက္ နက္နဲၿပီးပိုျပည့္
စံုတဲ့ ေတြးေခၚမႈေတြကို ႀကိဳက္တတ္ၾကပါတယ္ ။ ဒီလိုႀကိဳက္လို႔လဲ မေစ့စပ္တဲ့စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ၊ အ
လ်င္စလိုဆံုးျဖတ္တဲ့ တရားခြင္ကအမႈကိစၥ ၊ အေပၚယံေရႊမႈန္ ၾကဲသတင္း ၊ ေဝဝါးဝါးလမ္းညႊန္ခ်က္ ၊
ေပါ့ပ်က္ပ်က္ေဆးကုထံုး စတာေတြကို မွ်မွ်တတရႈတ္ခ် ၾကပါတယ္ ။ ခၽြင္းခ်က္ေတြေတာ့ရွိပါ
တယ္ ။ သတင္းစာတစ္ေစာင္ရဲ့ အယ္ဒီတာအာေဘာ္တိုတိုကေလးထဲမွာ “လူသားမ်ိဳးဗီဇသုေတသ
နရဲ့ ထားရွိအပ္တဲ့က်င့္ဝတ္” ဆိုတာမ်ိဳးကို က်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ ပညာရပ္ဆိုင္ရာတင္ျပမႈေတြနဲ႔ ေဆြး
ေႏြးခ်က္ေတြကို အျပည့္အစံုပါေအာင္မထည့္ႏိုင္တာ လူတိုင္းလုိလိုနားလည္ေပးႏိုင္ၾကမွာပါ ။
ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ အေပၚယံခပ္တိမ္တိမ္ထက္ နက္နဲျပည့္စံုတဲ့ေတြးေခၚမႈက ပိုၿပီးေကာင္းမြန္အ
သံုးက်တာကို အထူးေျပာစရာလိုလိမ့္မယ္မထင္ပါဘူး ။

(၈) တရားမွ်တျခင္း (Fairness)

     ဆန္းစစ္ေဝဖန္ေတြးေခၚသူတစ္ဦးအတြက္ ေနာက္ဆံုးလိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ - သေဘာထားႀကီး
တဲ့ ၊ မ်က္ႏွာမလိုက္တဲ့ ၊ မမွန္မကန္လိုရာဆြဲဘက္လိုက္မႈနဲ႔ ႀကိဳတင္မွန္းဆခ်က္ကင္းတဲ့ - “တရား
မွ်တမႈ” ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ အလြယ္တကူေတာ့ မရႏိုင္ပါဘူး ။ သမိုင္းနဲ႔ လူမႈေရးသိပၸံေတြကို
သာမန္သိရံုေလာက္နဲ႔တင္ေျပာႏိုင္တာကေတာ့ လူေတြဟာ မၾကာခဏဆိုသလို မသိကၽြမ္းတဲ့စိတ္
ကူးအၾကံဥာဏ္ေတြကို အလြယ္တကူလက္ခံဖို႔ျငင္းဆန္တာ ၊ ကိစၥရပ္ေတြကို တင္ႀကိဳဆံုးျဖတ္တာ ၊
ကိုယ့္နဲ႔မတူသူေတြကို အတန္းအစားခြဲတာ ၊ အမွန္တရားကို ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား အဖြဲ႕အစည္း ႏိုင္ငံ
အက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ယွဥ္ၿပီး ခ်ိန္ထိုးတာေတြနဲ႔ အသားက်ေနတတ္တာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေတြကေန
လံုးဝကင္းလြတ္ႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ျမင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွလက္ေတြ႕က်မွာမဟုတ္ပါဘူး ။

     အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ နားလည္လို႔ရႏိုင္တာကေတာ့ လူအားလံုးဟာ တစ္ဦးစီရဲ့ဘဝအ
ေတြ႕အၾကံဳနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ေတြကေန အင္အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ပံုေဖၚထား
တယ္ဆိုတာပါ ။ ဒီေတာ့ လူသားေတြအေနနဲ႔ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ႀကိဳတင္မွန္းဆဆံုးျဖတ္
တာ ၊ ဘက္လိုက္တာေတြကေန လံုးဝဥႆံုလြတ္ကင္းဖို႔ လက္ေတြ႕မက်သလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔
ယူဆႏိုင္ပါတယ္ ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အေျခခံအားျဖင့္ တရားမွ်တတဲ့စိတ္ထားဟာ ဆန္းစစ္ေဝ
ဖန္ေတြးေခၚသူတစ္ဦးအတြက္ မရွိမျဖစ္ပင္ကိုယ္ အရည္အခ်င္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္ ။



မန္းကိုကို
၀၈၊ ၀၃၊ ၂၀၁၁

မပ်င္းရိသူမ်ားအတြက္ -

ေလ့က်င့္ခန္း (၁) – ကိုယ္သင္ယူခဲ့ဖူးသမွ် မဟုတ္ရင္လည္း ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ ဘဝအေတြ႕အၾကံဳေတြ ကေန
                         ခင္ဗ်ားကိုဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တိတိက်က်ျဖစ္
ေအာင္ေတြးႏိုင္ဖို႔ ၊ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ျခင္ႏိုင္ဖို႔စသည္ျဖင့္ ေထာက္ကူျပင္ဆင္ေပးခဲ့သလဲဆိုတာ စာရြက္
တစ္ရြက္ေပၚမွာ ေရးခ်လိုက္ပါ ။ ခင္ဗ်ားသိတဲ့သူေတြထဲက (မိဘ ၊ ဆရာ ၊ အသိမိတ္ေဆြ) ဘယ္သူ
မ်ား critical thinking စံႏႈန္းေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးခ်တာ ေတြ႕
ဖူးသလဲ ။ သူတို႔ရဲ့လုပ္ကိုင္ပံုကို ျပန္လွန္စဥ္းစားေမးခြန္းထုတ္ၾကည့္ပါ ။

ေလ့က်င့္ခန္း (၂) - ခင္ဗ်ားဟာ ေရွ႕ေနာက္မညီ ေတြးေတာလုပ္ကိုင္ခဲ့ဖူးသလား ။ ဒါမွမဟုတ္ ကိစၥ
                        တစ္ခုခုမွာ မွ်တတဲ့အျမင္မ်ိဳး မထားခဲ့မိပဲ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသလား ။ ေတြးေတာသံုးသပ္ၿပီး
အေဖၚရွိရင္လည္း အျပန္အလွန္ဖလွယ္ၾကည့္ပါ ။

Critical Thinking မိတ္ဆက္ (၁)
Critical thinking မိတ္ဆက္ (၃-၁)

Reference
- Bassham G, Irwin W, Nardone H & Wallace J 2008, Critical Thinking: a student’s introduction, 3rd edn, McGraw-Hill Higher Education, New York.