တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ျပင္ဆင္မႈမ်ား (ေနာက္ဆက္တြဲ ၁)၊

ကူးခ်ျခင္း (Plagarism)

ေနရာတိုင္း ေနရာတိုင္းမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ က်င့္ဝတ္နဲ႔ မသတ္မွတ္ထားတဲ့
က်င့္ဝတ္ေတြ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ သတင္းသမားက်င့္ဝတ္အေနနဲ႔ သူတပါးရဲ့
သတင္းက ယူငင္ေဖၚျပတဲ့အခါ မူရင္းသတင္း႒ာနကို ရည္ၫႊန္းအသိအမွတ္
ျပဳရသလို အထက္တန္းပညာ ေပါင္းကူးရာမွာလည္း စာစီစာကံုး၊ အစီရင္ခံစာ၊
သုေတသနစာတန္းေတြ ေရးတဲ့အခါမွာ ရည္ၫႊန္းခ်က္ (reference) ေတြသံုး
တတ္ေအာင္၊ မျဖစ္မေန သံုးစြဲေအာင္ ကမၻာတဝွမ္းက တန္းျမင့္ေက်ာင္းတိုင္း
လိုလို ဂရုတစိုက္ သင္ေပးေလ့ ရွိပါတယ္။

မလိုက္နာရင္ အမွားအေပၚမူတည္ၿပီး အေရးယူခံရပါမယ္။ စာသင္သားဘဝမွာ
က်န္ရစ္သြားတတ္တာမ်ိဳးကို သတိေပးခံရရံုနဲ႔ ၿပီးသြားနိုင္ေပမယ့္ ဘြဲ႕ရၿပီးသူေတြ၊
အထူးသျဖင့္ ပညာရွင္အဆင့္ ေရာက္ၿပီးသူေတြအတြက္ေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ရင္
သိကၡာပိုင္းအရ အေတာ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ကူးခ်တာဟာ ရာဇဝတ္မႈမေျမာက္
ေပမယ့္ ပညာေရးေလာကရဲ့ အေျခခံတန္ဖိုးတစ္ခုျဖစ္တဲ့ က်င့္ဝတ္ (ethic) ကို
ထိပါးတာမို႔ ပညာရွင္တစ္ေယာက္အတြက္ ရပ္တည္စရာ ေဒါက္တိုင္တစ္ခုအေနနဲ႔
နိႈင္းယွဥ္လို႔ ရနိုင္ပါတယ္။

ရာထူးႀကီးေတြရယူထားၿပီး စာအုပ္ စာတန္းေရးတဲ့အခါ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ရည္ၫႊန္းခ်က္
ေတြထဲက တစ္ခုတစ္ေလ က်န္သြားရံုနဲ႔ အလုပ္ထြက္လိုက္ရသူေတြ၊ ျပဳတ္သြားသူ
ေတြရဲ့ သာဓကေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဘာသာစကားတစ္ခုမွာ စကားလံုးတိုင္းဟာ အမ်ားပိုင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
စကားစုေတြ၊ စာပိုဒ္ေတြျဖစ္လာတဲ့အခါ အင္မတန္မွ ထပ္တူက်ခဲၾကတာမို႔ သူ
တစ္ပါးရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ စာစုေတြကို ကမၻာ့ပညာေရးေလာကမွာ
ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းမ်ားအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ကာကြယ္ထားေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာကေလးတစ္ပိုဒ္ေလာက္မ်ား ဘယ္သူသိတာလိုက္လို႔ဆိုၿပီး ေလ်ာ့ေပါ့ေတြး စမ္း
သပ္ဖို႔ မႀကိဳးစားသင့္ပါဘူး။ ကူးခ်တာေတြကို စစ္ေဆးတဲ့ ကြန္ျပဴတာၫႊန္ၾကား
ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးေပၚေနၿပီး အလြယ္တကူစစ္ေဆးသိနိုင္တာမို႔ ရည္မွန္းခ်က္
ႀကီး သူမ်ားအတြက္ အင္မတန္အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။

သတိထားစရာ တစ္ခုကေတာ့ ေရွ႕ကကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ေရးခဲ့၊ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ စာအုပ္
စာတန္းေတြကို ျပန္သံုးခ်င္ရင္လည္း အျခားအရာေတြမွီးျငမ္းသလိုပဲ ရည္ၫႊန္း
ရတာပါပဲ။

(သူငယ္ခ်င္းဆီကေန အစအဆံုး ကူးခ်တာမ်ိဳးကေတာ့ နွစ္ေယာက္စလံုး အေရးယူ
ခံရမွာပါ။ ကိုယ့္စာကို ကိုယ္ထိန္းသိမ္းဖို႔ရာကေတာ့ အ႐ြယ္ေရာက္ၿပီးသူေတြလို႔
သတ္မွတ္ခံထားရတဲ့ ပညာရွာသူမ်ားရဲ့ ကိုယ္ပိုင္တာဝန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။)

Referencing (ရည္ၫႊန္းျခင္း) လုပ္ဖို႔လိုတဲ့ ေဘာင္ထဲမွာ ပါတာေတြကေတာ့

- Paraphrasing - (မူရင္းစာသားကို မိမိစကားျဖင့္) စကားေျပျပန္ျခင္း၊
- Quotation & Citation - (တိုက္ရိုက္၊ အတိအက်) ကိုးကားခ်က္၊ စာကိုး၊

ေတြ အားလံုးပါပါတယ္။

အထက္ကအခ်က္ေတြနဲ႔ ညိစြန္းတာအားလံုးဟာ ကူးခ်တယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ သက္
ေရာက္တာမို႔ ပညာရွာလိုသူ၊ ပညာဆက္သင္လိုသူေတြကို သတိျပဳမိေစဖို႔ တင္ျပ
လိုက္ရပါတယ္။

ဟားဗတ္တကၠသိုလ္စနစ္ အရ ရည္ၫႊန္းျခင္း (Havard style referencing)

သိပၸံ၊ ဝိဇၨာဘာသာရပ္ေတြနဲ႔ တက္ေရာက္သင္ၾကားတဲ့ ေက်ာင္းအေပၚမူတည္ၿပီး
ရည္ၫႊန္းတဲ့စနစ္ ကြာျခားနိုင္ၿပီး ဝိဇၨာဘာသာရပ္ေတြမွာ အသံုးမ်ားတဲ့ ဟားဗတ္
စနစ္ကို နမူနာအေနနဲ႔ ၫႊန္းျပလိုက္ပါတယ္။

စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ရည္ၫႊန္းဖို႔ရာမွာ အနည္းဆံုး စာေရးသူနာမည္၊ ပံုနိွပ္ေသာ
ခုနွစ္၊ စာအုပ္အမည္၊ ထုတ္ေဝေသာအႀကိမ္၊ ထုတ္ေဝသူနဲ႔ ပံုနိွပ္ရာေနရာတို႔ လို
ပါတယ္။ ဥပမာ - “စာစီစာကံုးေရးရာတြင္  စာေမးပြဲေျဖဆိုသူမ်ား အမ်ားဆံုး မွား
ေလ့ရွိသည္မွာ ...... (Germov, J 2000)။ ” ဆိုၿပီး စာထဲမွာ အတိုေကာက္ အရင္
ၫႊန္းရပါတယ္။ ကိုယ့္စာတန္း (စာစီစာကံုး၊ သုေတသနစာတန္း) အဆံုးသတ္မွာ
အျပည့္အစံု ထပ္မံရည္ၫႊန္းရမယ့္ ပံုစံကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

Germov, J 2000, Get great marks for your essays, 2nd edn, Allen & Unwin, St Leonards, New York. (Havard : A guide to referencing 2010)

လို႔ ရည္ၫႊန္းတယ္ဆိုရင္ -

Germov, J        -  စာေရးသူ (မိသားစုနာမည္နွင့္ အလယ္အမည္ အတိုေကာက္)၊
2000                                        -  ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝေသာ ခုနွစ္၊
Get great marks for your essays  -  စာအုပ္အမည္၊
2nd edn                                    -  ထုတ္ေဝေသာ အႀကိမ္ (ဒုတိယအႀကိမ္)၊
Allen & Unwin                            -  ပံုနွိပ္တိုက္နာမည္၊
St Leonards, New York               -  ပံုနွိပ္ရာလိပ္စာ၊

ဒါ့ျပင္ စာေရးသူ တစ္ေယာက္ထက္ပိုရင္၊ ဂ်ာနယ္ကယူသံုးရင္၊ အင္တာနက္က
ရယူထားတာျဖစ္ရင္၊ ဗီဒီယိုေခြကမွီးျငမ္းရင္၊ အတိအက်ကူးယူ ရည္ၫႊန္းရင္
(စာမ်က္နွာပါထည့္ဖို႔လို) ဆိုတာေတြအေပၚ မူတည္ၿပီး ထပ္ျဖည့္ရတာ၊ ကြဲလြဲတာ
ေတြရွိနိုင္ေသးၿပီး လိုအပ္သလို အေသးစိတ္ ေလ့လာသံုးစြဲဖို႔ လိုပါမယ္။ (ပို႔စ္အဆံုး
မွာလည္း ရည္ၫႊန္းထားတဲ့ အင္တာနက္စာမ်က္နွာအတြက္ ပံုစံပါပါတယ္။)

မွတ္ခ်က္ - ဒီပို႔စ္ဟာ မိတ္ဆက္ေလာက္သာျဖစ္လို႔ ပိုသိလိုသူမ်ားအေနနဲ႔ ဆက္
              ေလ့လာစရာေတြ ရွိေသးေၾကာင္း သတိေပးလိုပါတယ္။

Reference / (Bibliography)
Victoria University 2010, Havard : A quick guide to referencing, Melbourne, viewed 21 April 2010, <http://w2.vu.edu.au/library/subjectguides/webref/files/HarvardGuide2010.pdf>. 

တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ျပင္ဆင္မႈမ်ား (ေနာက္ဆက္တြဲ - ၂)