ဍဳဂ္ပါင္လာ.ဆာ္ - (ေဒါင္ပိုင္လားဆိုင္ဒ္) - ျပည့္စံုပါေစ

Saturday, March 31, 2012

ကရင္ေတြ ဘာလဲ ၊ ဘယ္လဲ ၊ ဘာေၾကာင့္လဲ (၁) ~ (ႏိႈးေဆာ္လႊာ ၊ ၂၀၀၈)



     အားလံုး ေအးခ်မ္းသာယာပါေစလို႔ ကရင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးကို ႏႈတ္ခြန္းဆက္ပါတယ္ ။

     ဒီစာေစာင္ရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ကရင္လူမ်ိဳးေတြရဲ့ အေျခခံအက်ဆံုး မရွိမျဖစ္ ဗဟုသူတေတြ ၊
လက္ရွိေတြ႕ၾကံဳေနၾကရဆဲ အမ်ိဳးသားေရး အနာဂါတ္ေတြကို ကရင္လူထုအၾကား သိျမင္ျပန္႔ပြား ႏိုး
ၾကားၾကေစဖို႔ပါပဲ ။ ဒီစာေစာင္ဟာ ေသြးထိုးလႈံ႕ေဆာ္စာ မဟုတ္သလို ဒီအထဲမွာပါတဲ့ အခ်က္ေတြ
နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကြဲျပားတဲ့အသိ ၊ အေတြးအျမင္ေတြကို မေဝးတဲ့ကာလတစ္ခုမွာ ကရင္သားခ်င္းေတြ
စံုစံုညီညီ ေတြ႕ဆံုဖလွယ္ၿပီး အေျဖရွာၾကဖို႔လည္း ရည္ရြယ္ပါတယ္ ။ ေခတ္အဆက္ဆက္က ကရင္
ေတြ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ သမိုင္း ၊ ရွိခဲ့တဲ့ ရွိေနတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ စာေပ ၊ ေတြ႕ၾကံဳရင္ဆိုင္ေနၾကရတဲ့ အ
ခက္အခဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အျမန္ဆံုးေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ေနတဲ့ ကရင့္အားနည္းခ်က္ေတြကို စုစည္းၿပီး ေမး
ခြန္းကေလးေတြအေနနဲ႔ ေအာက္မွာ ထုတ္ႏႈတ္ၾကည့္ထားပါတယ္ ။ ဖတ္ရႈသူမ်ားအေနနဲ႔ စဥ္းစား
အေျဖရွာ ၊ ေသြးခ်င္းမ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြး ႏွီးေႏွာ ေမးျမန္း ၊ နားလည္သိရွိသူမ်ားဆီက ေလ့လာနာယူ
မွတ္သားၾကရေအာင္ ....

(၁)  အဦးဆံုးအေနနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးေမးခြန္းတစ္ခုကို ေျဖၾကည့္ရေအာင္ ...

       ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကရင္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္လို႔ ခံယူသလား” ။

     ခံယူတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေအာက္မွာ ေရးထားတာေတြဟာ အခ်ိန္ အလဟႆ မျဖစ္ေစႏိုင္ေလာက္
  ဘူးလို႔ ယူဆပါတယ္ ။

(၂)  ကရင္နဲ႔ ကရင့္သမိုင္း

     (က)  ကရင္လူမ်ိဳးဆိုတာ ဘာလဲ ၊ ဘယ္သူေတြကို ေခၚတာလဲ ၊
     (ခ)  ကရင္လူမ်ိဳးဟာ ဘယ္ေဒသမွာ ျမစ္ဖ်ားခံၿပီး ဘယ္တုန္းက ဆင္းသက္လာခဲ့ၾကတာလဲ ၊
     (ဂ)  ကရင္ေတြဟာ ဘယ္ေဒသေတြကို ေနထိုင္ျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီး ကေန႔ ဘယ္ေနရာေတြမွာ  ဘယ္
            ကတည္းကစၿပီး အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကသလဲ ၊
    (ဃ)  ကရင့္တိုင္းႏိုင္ငံေတြ ေပၚထြန္းခဲ့ဖူးသလား ၊ ဘယ္ေနရာေတြမွာလဲ ၊ ဘာအေၾကာင္းေတြ
            ေၾကာင့္ ေပ်ာက္ကြယ္တိမ္ျမဳပ္ ခဲ့ၾကသလဲ ၊
    (င)  ေရွးကရင္လူမ်ိဳးမ်ား ဘာသာေရးကိုးကြယ္မႈေတြ ရွိခဲ့သလား ၊
          (ယခုေခတ္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈေတြေၾကာင့္ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡ ျဖစ္သင့္သလား) ၊
    (စ)  ကရင့္လူဦးေရ စုစုေပါင္း ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ၊
          (ဗမာျပည္တြင္း ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ၊ ကယား ၊ ကရင္ ၊ မြန္ျပည္နယ္ ၊ တနသၤာရီ ၊ ယိုးဒယားနယ္
           စပ္နဲ႔ ျပည္မ ၊ အျခားေဒသနဲ႔ ႏိုင္ငံေတြကို ေရာက္ေနၾကသူအားလံုး) ။

(၃)  ရိုးရာနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ

     (က)  ကရင္ေတြရဲ့ အေရးပါတဲ့ ရိုးရာဓေလ့ အခမ္းအနားအေနနဲ႔ ဘာေတြရွိသလဲ ၊ ဥပမာ လက္
             ခ်ည္ပြဲ ၊ ႏွစ္သစ္ကူး ေကာက္သစ္စားပြဲ ၊ ၾသပြဲ စတာေတြအျပင္ အျခားေဒသအလိုက္ ဘာ
             ေတြရွိသလဲ ၊
     (ခ)  လက္ခ်ည္ပြဲကို ဘယ္သူက ဘယ္တုန္းက ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ဖန္တီးၿပီး ဒီကေန႔အထိ က်င္း
            ပၾကရတာလဲ ၊
     (ဂ)  ကရင္ဘာသာစကား ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိသလဲ ၊ စာအေရးအသားေကာ ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိသလဲ ၊
     (ဃ)  ကရင့္ရိုးရာအက ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳး ရွိသလဲ ၊
     (င)  ကရင့္တူရိယာ ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိသလဲ ။
     (စ)  သက္ႀကီးေတြရဲ့ ႏႈတ္ဆင့္ကမ္းခဲ့ၾကတဲ့ “ထား” ကဗ်ာေတြကို ၾကားဖူးပါသလား ။

(၄)  ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး

     (က)  ကရင္ေတြထဲက သမိုင္းမွာ ထင္ရွားတဲ့ဘုရင္ ၊ ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ သူရဲေကာင္းေတြ ေပၚထြန္းခဲ့
             ဖူးပါတယ္ ၊ ဘယ္သူေတြလဲ ၊
     (ခ)  အထင္ရွားဆံုး ကရင့္အဖြဲ႕အစည္းေတြကို သိသလား ၊
     (ဂ)  ဒီကေန႔ ကရင္ေတြကို ဘယ္သူေတြက ဘယ္လမ္းစဥ္ေတြနဲ႔ ဦးေဆာင္ေနၾကသလဲ ၊
     (ဃ)  ကရင္ေတြရဲ့ အမ်ိဳးသားေရးတာဝန္နဲ႔ ဝတၱရားေတြ (သမိုင္းနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ေဖၚထုတ္
             ထိန္းသိမ္း ျဖန္႔ေဝေရး ၊ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြ) ကို ...

             (i)  ဘယ္သူေတြ လုပ္သင့္သလဲ ၊ (လူတိုင္းလား ၊ ေရြးခ်ယ္ တာဝန္ေပး ခံရသူေတြမွလား)
             (ii)  အေရးေကာ ႀကီးသလား ၊
             (iii)  ကိုယ္တိုင္မလုပ္ပဲ သူတစ္ပါး ဝင္ၿပီးကူညီလုပ္ကိုင္ေပးတာမ်ိဳးကို ေစာင့္ေနၾကရင္
                   ေကာင္းမလား ။

(၅)  ကေန႔ ကရင္မ်ားရဲ့ လက္ေတြ႕ဘဝ အေျခအေနတခ်ိဳ႕ ၊

     (က)  ကေန႔ ကရင္ေတြ ေရာက္ရွိေနထိုင္ေနၾကရတယ္ဆိုတဲ့ ခိုလႈံရာစခန္း သို႔မဟုတ္ ဒုကၡသည္
             စခန္း (refugee camps) ဆိုတာ တကယ္ရွိသလား ၊
     (ခ)  ဘာလို႔ ဒီစခန္းေတြ ျဖစ္လာရတာလဲ ၊ ဘယ္ေနရာေတြမွာ ရွိသလဲ ၊ နာမည္ေတြက ဘာလဲ ၊
           ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ခိုလႈံေနၾကသလဲ ၊
     (ဂ)  ဗမာျပည္တြင္းမွာ ကရင္ေက်းရြာေတြ မီးရိႈ႕ခံရတာ ၊ အဓမ ခိုင္းေစ ေရႊ႕ေျပာင္း ေငြေၾကး
           ေကာက္ခံ ေတြ ၊ ႏွိပ္စက္ သတ္ျဖတ္ခံရတာနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြ မတရားက်င့္ၾကံ ခံရတာေတြ
           ဆိုတာ တကယ္ပဲ ရွိသလား ၊
     (ဃ)  အထက္က ကိစၥေတြရဲ့ သတင္းကို ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ဗမာျပည္တြင္းကလူေတြ အားလံုးသိရဲ့လား ၊
     (င)  ဒါေတြကို ပါးစပ္က ေျပာေနရံု ၊ သည္းခံ ၿငိမ္ေနရံုနဲ႔ အားလံုး ေျပလည္သြားႏိုင္မလား ၊  ဘာ
           ေတြ လုပ္လို႔ရႏိုင္မလဲ ။ စီးပြား နိမ့္ပါးမႈ ၊ ႏိုင္ငံေရး အသိနည္းပါးမႈ ၊ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲမႈ ၊
           ကူးစက္ေရာဂါ ျပန္႔ပြားသက္ေရာက္မႈ ၊ ေလ်ာ့ပါးလာတဲ့ အက်င့္စာရိတၱေတြရဲ့ သက္ေရာက္မႈ
           ျပႆနာေတြ ကရင္လူထု အေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ရွိေနသလဲ ။

(၆)  ကရင့္အားနည္းခ်က္ တခ်ိဳ႕

     (က)  တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေလးစားတန္ဖိုးထားမႈ အားနည္းျခင္း ၊
     (ခ)  စည္းလံုးမႈ မရွိျခင္း ၊
     (ဂ)  အခ်င္းခ်င္း ယိုင္းပင္းကူညီမႈ အားနည္းျခင္း ၊
     (ဃ)  ဗဟုသုတ ၊ အသိပညာ ရွာမွီး ဆည္းပူးမႈနဲ႔ အမ်ိဳးသားအသိုင္းဝိုင္းအတြင္း ေဝဌျဖန္႔ျဖဴးမႈ
             အားနည္းျခင္း ၊
     (င)  ဦးေဆာင္သူထက္ ေနာက္လိုက္သာ လုပ္လိုၾကျခင္း ၊
     (စ)  အရက္ေသစာ (သို႔မဟုတ္) မူးယစ္ေဆးဝါး အလြန္ကၽြံသံုးစြဲတတ္ျခင္း ၊
     (ဆ)  စီးပြားရွာတတ္ေသာဝသီ နည္းပါးျခင္း ၊
     (ဇ)  ရိုးေျဖာင့္၍ လိမ္ညာကြယ္ဝွက္ေသာ ပရိယာယ္ဥာဏ္ နည္းပါးျခင္း ၊
     (စ်)  သီးျခား ေအးခ်မ္းစြာ ေနလိုျခင္း ၊ (မိမိအတြက္မွလြဲ၍ ဘာကိုမွ စိတ္မဝင္စားျခင္း) ၊

(၇)  မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား

     အႏွစ္ခ်ဳပ္ရလ်င္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားသည္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေနပါၿပီ ...

     (က)  ကရင္ေတြ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး တန္ဘိုးထား ေလးစားၾကဖို႔ ၊
     (ခ)  ကရင္လူထုႀကီး တစ္စိတ္တစ္ဝမ္းတည္း စည္းလံုးညီညြတ္ဖို႔ ၊
     (ဂ)  ကရင္လူမ်ိဳးေတြရဲ့ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ရွိခဲ့တဲ့ အေျခခံစိတ္ေနစိတ္ထားအခ်ိဳ႕ကို ေခတ္နဲ႔အ
            ညီ ေျပာင္းလဲဖို႔နဲ႔ ဒါေတြကို အေကာင္ထည္ ၏ေဖၚရာမွာ ...

            (i)  သီးျခား ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ထာဝရေနလို႔ မရပါဘူး ၊
            (ii)  ဦးမေဆာင္ဘဲ ထာဝရ ေနာက္လိုက္လုပ္လို႔ မရပါဘူး ၊
            (iii)  အစြဲကိုယ္စီနဲ႔ ဆက္ၿပီး စိတ္ဝမ္းကြဲေနၾကလို႔ မရပါဘူး ၊
            (iv)  ကရင္လူမ်ိဳး ျဖစ္တည္ရွိေနသလို ကိုယ့္အခြင့္အေရး (လူ႔အခြင့္အေရး) ေတြဟာ ကမၻာ
                   ႀကီးေပၚ မွာ ျဖစ္တည္ရွိေနတယ္ဆိုတာ လက္ခံေနၾကပါၿပီ ၊ တားဆီးတာ ၊ ပိတ္ပင္
                   ဖ်က္ဆီးခံရတာေတြကို ဥေပကၡာ ျပဳေနလို႔ မရေတာ့ပါဘူး ၊
            (v)  ကရင္ေတြ သူတစ္ပါးကို သနားတတ္ ကူညီတတ္ေပမယ့္ ၊ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားခ်င္းကူညီဖို႔
                  ပ်က္ကြက္ေနတာေတြကို သတိရဖို႔ လိုလာပါၿပီ ၊

    (ဃ)  အရက္ေသစာ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ အေပ်ာ္အပါးေတြဟာ ျပႆနာေတြရဲ့ ထြက္ေပါက္ကို မေပး
            ႏိုင္ပါ ဘူး ၊ ေပ်ာ္ရႊင္တယ္ဆိုတာလည္း ခဏတာအတြက္ပဲ ခံပါလိမ့္မယ္ ။
     (င)  ဒီေခတ္ႀကီးဟာ စီးပြားေရးအဓိကေခတ္ ျဖစ္ေနပါၿပီ ၊ တတ္ေအာင္ လုပ္ၾကရပါေတာ့မယ္ ။

     ခ်ဳပ္ရရင္ အခန္း(၇)မွာ ေရးျပထားတာေတြကို ကရင့္အမ်ိဳးသားေရးလို႔ ခံယူၿပီး အေကာင္ထည္
ေဖၚရင္ေတာင္မွ သာမန္ထက္ ၃-၄ ဆေလာက္ ႀကိဳးစားမွပဲ တန္ကာက်ပါမယ္ ။ အေၾကာင္းကေတာ့
ကရင္အမ်ိဳးသားေတြထဲမွာတင္ စိတ္ပါဝင္စားမႈ မရွိသူေတြအတြက္ တစ္ဆပို ႀကိဳးစားေပးၾကရဖို႔ လို
သလို ၊ ကရင္ေတြ စည္းလံုးရင္ အားေကာင္းလာရင္ ကိုယ့္အက်ိဳးစီးပြားပ်က္မယ္ အႏၱရာယ္ရွိလာႏိုင္
တယ္လို႔ ယူဆသူေတြရဲ့ ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးနဲ႔ လမ္းလြဲေအာင္လုပ္မွာေတြအတြက္လည္း တစ္ဆ ႀကိဳး
ပမ္းကာကြယ္ရအံုး မွာမို႔ပါ ။ “ရင္ေလာက္မွန္းမွ ဒူးေလာက္က်”ဆိုတဲ့ စကားလည္း ရွိပါတယ္ ။

     အဆံုးသတ္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ၊ ဒီစာေစာင္ကို မိတၱဴပြား လက္ဆင့္ကမ္းဖို႔ (သက္ဆိုင္ရာ က
ရင္ဘာသာမ်ားဆီ ျပန္ဆိုမႈေတြလုပ္ဖို႔) ကို လက္ခံရရွိတဲ့ ကရင္သားခ်င္းေတြက အမ်ိဳးသားေရး တာ
ဝန္ဝတၱရား တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအေနနဲ႔ ဝိုင္းဝန္းျဖည့္ဆည္းၾကမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္ ။

     ဒီစာကိုဖတ္ၿပီး “ေကာင္းသားပဲ သိမ္းထားဦးမွ” ဆိုသူေတြအတြက္ေတာ့ လြင့္သာပစ္လိုက္ပါလို႔
အၾကံေပး ခ်င္ပါတယ္ ၊ အမ်ိဳးသားေရးဆိုတာ လက္ေတြ႕လုပ္မွ အက်ိဳးရွိတာပါ ။

မန္းေက်ာ္ေက်ာ္
၂၀၀၈
မဲလ ခိုလႈံရာစခန္း


(ဆက္ေရးမယ့္ “ကရင္ ကရင္ ဘာကိုျမင္” ဆိုတဲ့ ပို႔စ္တိုေလးအတြက္ ၂၀၀၈ က တႏိုင္တပိုင္ ရိုက္
ႏွိပ္ျဖန္႔ေဝခဲ့တဲ့ လက္ကမ္းစာေစာင္ကေလးကို ျပန္ကူးထည့္ထားတာပါ ။ ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚလာတဲ့
အေျခအေနေတြမွာ ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္ ေျပာခ်င္တာေတြ အခ်ိဳ႕အတြက္ ေရွ႕ေျပးပလႅင္ခံ တင္လိုက္
တာပါ ။ ဘယ္သူ႔ရဲ့ လူမ်ိဳး ဘာသာ ယံုၾကည္မႈေတြကိုမွ မထိခိုက္ဖူးလို႔လည္း ယံုၾကည္ပါတယ္ ။)


မန္းကိုကို
၃၁ ၊ ၀၃ ၊ ၂၀၁၂

5 comments:

  1. မန္းကိုကိုရယ္ေက်းဖူးတင္ပါတယ္။ ဆက္ၿဖန္႔ႏိုင္ဖို႔ၿကိုးစားပါ့မယ္။

    ReplyDelete
  2. ဒီလို အလုပ္မ်ိဳးဟာ ေငြေၾကးအက်ိဳးျမတ္ ရစရာ မရွိတဲ့အျပင္ ေက်းဇူးတင္သူေတြလည္း နည္းပါးတဲ့ သဘာဝေၾကာင့္ ၊ ကိုယ္တတ္စြမ္းရာ ေနရာေတြကေန တစ္တပ္တစ္အား လုပ္ကိုင္သူေတြကို အျမဲတမ္း ဝမ္းပန္းတသာ ႀကိဳဆိုလ်က္ပါပဲ ။ ရလဒ္ အသီးပြင့္ေတြကို ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိပဲ အသင့္ ခူးစားႏိုင္ၾကသူေတြကို ၾကည့္ရင္း အေမာေျဖရတတ္တာမို႔ ေမွ်ာ္လင့္မႈေတြ မထားဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္ ။

    ReplyDelete
  3. ကရင္လူမ်ိဳးျဖစ္ရင္ေတာ့ ကရင့္အေၾကာင္းႏွင့္ကရင္လူမ်ိဳးအတြက္ လုပ္စရာရွိတာျပတ္ျပတ္ လုပ္ရမွာဘဲဗ်။ဆက္လုပ္ပါမန္းကိုကို။အားေပးေနပါတယ္။ ယ္ုေသွ္ မြာဲ ဖလံုလာၟ။

    ReplyDelete
  4. ရိုးသားေျဖာင္႔မတ္ျပီးသူတစ္ပါးအေပာ္အနစ္နာခံေပးဆပ္ ျခင္းဟာအတိုင္းအတာတစ္ခုအထိပဲေကာင္းပါတယ္ေပ်ာ္ရာမွာမေနေတာ႔ပဲေတာ္ရာမွာပဲေနပါေတာ႔မယ္ from anonymous ကညီဖိ

    ReplyDelete
  5. ဒီလိုမ်ိဳးေရးသားျပီး ေ၀ငွေပးတာ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။ ကရင္႕အားနဲခ်က္တခ်ိဳ႕ ဆိုတဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြ ကို ကြ်န္ေတာ္အထူးလက္ခံတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ အစစ္အမွန္ပဲ ဗ်ိဳ႕။

    ReplyDelete