Liberal Arts အျမည္း

     Liberal Arts ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျမည္းသေဘာေလး မိတ္ဆက္ေပးလိုပါတယ္။
မသိေသးသူေတြအတြက္ ဗဟုသုတအျဖစ္ ရည္ရြယ္သလို သိၿပီးသူမ်ားအေနနဲ႔လည္း လိုအပ္ခ်က္ေတြကို
ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။ အခုေျပာျပမယ့္ Liberal Arts ဟာ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕က
Swinburne တကၠသိုလ္ရဲ့ Liberal Arts Diploma Course ( ၂ ႏွစ္သင္တန္း) အေပၚမူတည္ၿပီး ေျပာသြား
မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

     ပထမဆံုးအေနနဲ႔ေျပာရရင္ ၾသစေၾတးလ်ဟာ Liberal Arts နာမည္ကို အသံုးျပဳသင္ၾကားတဲ့ေက်ာင္း
ဆိုလို႔ အေမရိကန္နဲ႔စာရင္ သိပ္မရွိလွပါဘူး။ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕မွာသင္ၾကားေပးတဲ့ ဒီ Diploma Course ဟာ
ဗစ္တိုးရီးယားျပည္နယ္တဝွမ္းမွာေတာ့ ျပည္နယ္ပညာေရး႒ာနရဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္အရ သင္ရိုးေခါင္းစဥ္ေတြ
ဟာ တသမတ္ထဲလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ က်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ ပညာရပ္ေတြထဲက မိတ္ဆက္အေနနဲ႔ ဘယ္အရာ
ဘယ္အပိုင္းကို ဘယ္ပညာရွင္ရဲ့စာအုပ္က ကူးယူ (သို႔မဟုတ္) ရည္ညႊန္းၿပီးသံုးမယ္ဆိုတဲ့ အေသးစိတ္သင္
ရိုးပံုစံေတြကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာေက်ာင္းနဲ႔ တကၠသိုလ္ေတြက သတ္မွတ္ပါတယ္။

     ဆက္မသြားခင္ Liberal Arts ကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္တာေလး နည္းနည္းၾကည့္ရေအာင္။ “college or
university subjects such as history, languages and literature” လို႔ Cambridge Advance
learner’s Dictionary မွာ ဆိုထားတာေၾကာင့္ ေယဘုယ် “စာေပ၊ သမိုင္း၊ ဘာသာစကား စတာေတြ
အပါအဝင္ ဘက္စံုသင္ၾကားေပးတဲ့ ေကာလိပ္ သို႔မဟုတ္ တကၠသိုလ္အဆင့္ ဝိဇၨာပညာရပ္သင္တန္း”
လို႔ပဲ သံုးခ်င္ပါတယ္။

     ေနာက္တစ္ဆင့္အေနနဲ႔ သင္ရိုးသတ္မွတ္ထားတာေလးေတြကို ၾကည့္ၾကရေအာင္။
ပထမႏွစ္အတြက္ဘာသာရပ္ေတြကေတာ့ ေအာက္ကအတိုင္း ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

   - Apply essential further study skills
   - Research fields of study and enquiry
   - Critique approaches to citizenship and the public sphere
   - Analyse stories/narratives within cultures
   - Analyse the human transformations of nature
   - Research approaches to economy and society
   - Analyse a range of texts
   - Conduct online research
   - Create electronic presentations

     ေအာက္မွာကေတာ့ ဒုတိယႏွစ္ဘာသာရပ္ေတြပါ။

   - Analyse tradition and modernity
   - Undertake academic research
   - Analyse sociological understandings of human relationships
   - Analyse urban form and culture
   - Analyse theories of the self
   - Analyse literary texts and genres

     ဒါေတြၾကည့္ရံုနဲ႔ေတာ့ အေပၚယံပါးပါးေလးပဲ ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပထမႏွစ္ဒီပလိုမာ (ေခၚ) တကၠ
သိုလ္ဝင္တန္းနဲ႔ မတိမ္းမယိမ္းလို႔ဆိုႏိုင္တဲ့ Liberal Arts Certificate IV (4) ရဲ့ အက်ဥ္းရံုးကေတာ့
ေအာက္ကအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

(၁) Apply essential further study skills
     “ေရွ႕ဆက္ပညာသင္ၾကားရန္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ တတ္ကၽြမ္းမႈမ်ားကို လက္ေတြ႕အသံုးခ်ျခင္း” လို႔
အဓိပၸါယ္ရမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီဘာသာရပ္မွာ (ပညာရွင္တစ္ေယာက္ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကူးခ်မိတာမ်ိဳး
က ေရွာင္ရွားႏိုင္ေအာင္) စာေရးတဲ့အခါ မွီးျငမ္းပံု၊ ပညာရွင္သုေတသီေတြရဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔ စာစီစာကံုး
တည္ေဆာက္ပံုေတြ၊ စာစု စာအုပ္ေတြကို စနစ္တက်ဖတ္ပံု ျမည္းစမ္းပံု အေသးစိတ္ေလ့လာပံုေတြ၊ ေရွ႕
ထြက္စကားေျပာဖို႔ ျပင္ဆင္တာေတြ၊ ဘက္စံုကရလာတဲ့ အေထာက္အထားေတြကိုသံုးၿပီး စာေရးပံုေတြကို
မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။

(၂) Research fields of study and enquiry
     “ေလ့လာသင္ၾကားရမည့္ ဘာသာရပ္နယ္ပယ္မ်ားႏွင့္ စံုစမ္းမႈမ်ားကို သုေတသနျပဳျခင္း” လို႔ေျပာႏိုင္
မယ္ထင္ပါရဲ့။ ေနာက္ႏွစ္တက္ေရာက္သင္ၾကားဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ တကၠသိုလ္ အထူးျပဳ ဘာသာရပ္တစ္
ခုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုေတြ႕ၾကံဳသင္ၾကားရမယ္၊ ေက်ာင္းေတြရဲ့ႏိႈင္းယွဥ္ ေရြးခ်ယ္မႈေတြ၊ ကုန္က်စရိတ္
တြက္ခ်က္တာ၊ ကိုယ္စိတ္ဝင္စားတဲ့ဘာသာရပ္ေတြရဲ့ ပါဝင္တဲ့သင္ၾကားရမွာေတြ၊ အနာဂါတ္အလုပ္ကိုင္
ရရွိႏိုင္မႈအလားအလာေတြ၊ ပညာရပ္လမ္းေၾကာင္းနဲ႔အဓိပၸါယ္ စတာေတြကိုသုေတသနလုပ္ ရွာေဖြတင္
ျပမႈေတြပါဝင္ၿပီး လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ေရွ႕ကဘြဲ႕ရခဲ့သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း အစီရင္ခံတင္ျပ
ရတာမ်ိဳးေတြကိုလည္း လုပ္ဖို႔လမ္းေၾကာင္းေပးပါတယ္။

(၃) Critique approaches to citizenship and the public sphere
     “ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈႏွင့္ ျပည္သူ႔အသိုင္းအဝိုင္းကို ဆန္းစစ္ခ်ည္းကပ္ျခင္း” လို႔ အဓိပၸါယ္ျပန္ႏိုင္မယ္ ထင္
ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားမ်ားဆိုင္ရာဗဟုသုတေတြ အဓိကပါပါတယ္။ လူထုဆိုတာကို အေတြးအေခၚပညာရွင္
ေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပံု၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ျဖစ္ေပၚထြန္းကား ျပန္႔ပြားလာပံု၊ အစိုးရအဖြဲ႕တည္ေဆာက္ပံု
အေျခခံ၊ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံေရး၊ ပါလီမန္ယႏၱယားလႈပ္ရွားပံု၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုသမိုင္း၊ ႏိုင္ငံသူ
ႏိုင္ငံသားေတြနဲ႔ လူတန္းစားေတြရဲ့ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာတဲ့ အခြင့္အေရးေတြတိုးတက္လာပံု စတာေတြ
ကို မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။

(၄) Analyse stories/narratives within cultures
     “ယဥ္ေက်းမႈမ်ားအတြင္းရွိ ပံု ဇာတ္လမ္းမ်ားႏွင့္ ဇာတ္ေၾကာင္းမ်ားကိုသရုပ္ခြဲျခင္း” လို႔ ေျပာလို႔
ရႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္သမၼာက်မ္းစာေဟာင္း ပထမစာမ်က္ႏွာကိုဖတ္ၿပီး ေခတ္ေဟာင္း
အဂၤလိပ္စာေပအေရးအသားကို ေလ့လာတာမ်ိဳး၊ ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ့ (အထူးသျဖင့္အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက)
ဂရိဒ႑ာရီေတြ၊ နတ္သမီးပံုျပင္ေတြရဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ဒါေတြရဲ့ ေနရာ ေဒသ ယဥ္ေက်းမႈအရ ေခတ္အလိုက္
လူသားေတြနဲ႔ဆက္စပ္ေနပံု ေျပာင္းလဲတတ္ပံုေတြအပါအဝင္ ပံုျပင္ေတြရဲ့ တည္ေဆာက္ပံုေတြ ပါဝင္
ပါတယ္။

(၅) Analyse the human transformations of nature
     “လူသားမ်ား သဘာဝအေပၚ သက္ေရာက္ေျပာင္းလဲေစမႈကို ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာျခင္း” လို႔ ဆိုပါစို႔။ လူ
ေတြရဲ့ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာမႈသမိုင္းနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိေတြ႕သက္ေရာက္မႈေတြကို ေလ့ လာတဲ့
ဘာသာရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာတစ္ခုလံုး (သို႔မဟုတ္) ေဒသတစ္ခုအေပၚသက္ေရာက္မႈရွိတဲ့ (ေတာင္ယာ
ခုတ္ မီးရႉိ႕စိုက္ပ်ိဳးတာမ်ိဳးအပါအဝင္) ကိစၥမ်ိဳး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈစံနမူနာ၊ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္း
သိမ္းေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ လူေတြရဲ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ နားလည္လာမႈသမိုင္း စတာေတြကို မိတ္
ဆက္ေပးပါတယ္။

(၆) Research approaches to economy and society
     “စီးပြားေရးႏွင့္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းသို႔ သုေတသနျပဳ ခ်ည္းကပ္ျခင္း” လို႔ ဘာသာျပန္ရေအာင္။ စီးပြား
ေရးဆိုတာကို မိတ္ဆက္ေပးၿပီး ကမၻာ့သမိုင္းအတြင္းက စီးပြားေရး၊ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး၊ ကမၻာ့စီးပြား
ေရးနဲ႔ သယံဇာေတြ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္သံုးစြဲမႈေတြရဲ့ ဆက္စပ္ေနတာ၊ globalization အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္
သက္ေနတာေတြကို မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။

(၇) Analyse a range of texts
     “အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာစာသားမ်ားကို သရုပ္ခြဲျခင္း” ပါ။ စာေပနဲ႔စကားေလ့လာရာမွာသံုးတဲ့ semiotics
ပညာရပ္မိတ္ဆက္၊ ကမၻာ့နာမည္ရ စာအုပ္အခ်ိဳ႕ရဲ့ေရးဟန္နဲ႔ အမ်ိဳးအစားေတြကို ခြဲျခားေလ့လာတာမ်ိဳး၊
postmodernism လို ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။

(၈) Conduct online research
     “အင္တာနက္ေပၚတြင္ သုေတသနျပဳျခင္း” ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဘာသာရပ္မွာ အင္တာနက္ကိုအသံုးျပဳၿပီး
သုေတသနအဆင့္ဆင့္လုပ္ပံု (အထူးသျဖင့္ မွီးျငမ္းစရာဝက္ဆိုဒ္ေတြကို ရွာေဖြတာ၊ တန္ဖိုးျဖတ္တာ
နဲ႔ အသံုးျပဳပံုေတြ) ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - လက္ေတြ႕အေနနဲ႔ ကမၻာ့မွာထင္ရွားတဲ့ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ကိစၥ
ရပ္တစ္ခုကို အတန္းထဲမွာ (ဆရာနဲ႔အတူ) သုေတသနျပဳရင္း ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ရဲ့မတူညီတဲ့ တံု႔ုျပန္မႈေတြအေပၚ
ေလ့လာတာမ်ိဳးပါ။

(၉) Create electronic presentations
     “လွ်ပ္စစ္နည္းပညာအေပၚအေျခခံတဲ့ တင္ဆက္မႈမ်ားကို ဖန္တီးျခင္း” လို႔ ဆိုႏိုင္ပါမယ္။ ဒါဟာလည္း
ေက်ာင္သူ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ ေရွ႕ေလွ်ာက္သင္ယူမႈေတြမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ေစဖို႔ ေလ့က်င့္ေပးတဲ့
ဘာသာရပ္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - Microsoft Office ထဲက PowerPoint ကိုသံုးၿပီး လူကိုယ္တိုင္
ေျပာစရာမလိုပဲ ၾကည့္ရံုနဲ႔နားလည္ႏိုင္မယ့္ စာမ်က္ႏွာ ၁၂ ခုပါတဲ့ presentation တစ္ခု လုပ္ပါဆိုၿပီးခိုင္း
တာမ်ိဳး၊ presentation တစ္ခုအတြက္ျပင္ဆင္မႈ အစီအမံ (plan) တစ္ခုဆြဲႏိုင္ဖို႔နဲ႔ လူမႈေရးကိစၥရပ္တစ္
ခုခုကို presentation အျဖစ္ တဆင့္ခ်င္းတည္ေဆာက္ႏိုင္ေအာင္ သင္ေပးတာမ်ိဳးေတြ ပါပါတယ္။

     အေပၚကဘာသာရပ္အားလံုးမွာ အတန္းေရွ႕ထြက္ေျပာဆိုတင္ျပမႈ (presentation), စကားေျပ
(စာစီစာကံုး)၊ ေရးေျဖ၊ အတန္းတြင္းသင္ၾကားမႈမွာ ပါဝင္လႈပ္ရွားမႈေတြအေပၚမူတည္အမွတ္ေပးၿပီး
ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြရဲ့ အရည္အခ်င္းကို (grade ေတြနဲ႔) သတ္မွတ္ေပးပါတယ္။ presentation
ျဖစ္ျဖစ္၊ စာစီစာကံုးစကားေျပေရးခိုင္းတာမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ ပညာရွင္သုေတသီေတြရဲ့ထံုးစံအတိုင္း ခိုင္မာတဲ့
သက္ေသသာဓက အေထာက္အထားေတြကို သတ္မွတ္စည္းမ်ည္းေတြနဲ႔အညီ ထည့္သြင္းတင္ျပၾက
ရပါတယ္။

     ဒီပထမႏွစ္ၿပီးရင္ ဒုတိယႏွစ္ဆက္တက္ရင္တက္၊ မတက္ရင္လည္း တကၠသိုလ္တစ္ခုခုကို ေလွ်ာက္
လို႔ရပါတယ္။ စာေမးပြဲေတြမွာ ရတဲ့အမွတ္ေတြဟာ တကၠသိုလ္ေလွ်ာက္ရာမွာ သက္ေရာက္မႈရွိတာမ်ား
ပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္ ၈ ခုမွာပါတဲ့ Monash University ဆိုရင္ (Liberal Arts
Certificate IV အပါအဝင္) အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာ သင္တန္းေတြရဲ့ Certificate IV အဆင့္မွာ
ဘာသာစံုဂုဏ္ထူးထြက္မွ ေက်ာင္းသားအျဖစ္လက္ခံဖို႔စဥ္းစားမယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတာမ်ိဳးရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ေလွ်ာက္ရာမွာ အထက္တန္းေက်ာင္း (၁၂ တန္း) က
ေအာင္လို႔ေလွ်ာက္တဲ့သူေတြနဲ႔ Liberal Arts တို႔လိုအပါအဝင္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာရယ္၊ သက္
ႀကီးေက်ာင္းသားေတြအပါအဝင္ ဝင္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားသူေတြရယ္လို႔ အၾကမ္းဖ်င္းႏွစ္မ်ိဳးကြဲၿပီး တကၠသိုလ္
အလိုက္ ထပ္ၿပီးသတ္မွတ္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားတတ္တာမို႔ အဲဒါကိုေတာ့ ေနာင္အလ်င္းသင့္မွ ထပ္ေရး
ပါအံုးမယ္။

     အေပၚကဟာကိုဆက္ရရင္ ဒုတိယႏွစ္ Liberal Arts ၿပီးသြားလို႔ ဒီပလိုမာရၿပီးရင္ တကၠသိုလ္ေတြ
ေရာက္တဲ့အခါ ဝိဇၨာဘာသာရပ္ပိုင္းမွာ ေျခာက္လကေန တစ္ႏွစ္အထိကင္းလြတ္ခြင့္ (credits) ေပး
တတ္တာမို႔ ၃ ႏွစ္သင္ ဘြဲ႕တစ္ခုကို ၂ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ခြဲပဲ တက္ၾကရပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၂ တန္းၿပီး
ခ်ိန္က စတက္ရင္ေတာ့ အခ်ိန္ပိုကုန္တာမို႔ တကၠသိုလ္ဆက္တက္ဖို႔ အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသူေတြသာ
အတက္မ်ားၾကသလို သက္ဆိုင္ရာတကၠသိုလ္ေတြမွာ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ဘာသာရပ္တက္ဖို႔ ေပါင္းကူးတံ
တားအေနနဲ႔ တက္ၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဥပမာ Swinburne တကၠသိုလ္မွာ နာမည္အသင့္အတင့္
ရွိတဲ့ Psychology ဘာသာရပ္ကိုႀကိဳက္လို႔ တက္ခ်င္သူမ်ား ဒီသင္တန္းလာတက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

     Swinburne တကၠသိုလ္ရဲ့အဆိုအရေတာ့ Liberal Arts ဟာ Humanities and Social Sciences,
Community Development, Social Work, Professional and Creative Writing fields, Law,
Psychology, Education, Human Movement, Public Relations စတဲ့ ပညာေရးလမ္းခြဲေတြအတြက္
ျပင္ဆင္ေပးပါတယ္တဲ့။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ Liberal Arts ဟာ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ က်ယ္ျပန္႔တဲ့
(ဝိဇၨာပညာရပ္ဆိုင္ရာ) အေျခခံအသိေတြေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ စိတ္ဝင္စားသူမ်ား အတြက္ေတာ့ Course
ေကာင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာ သတင္းပါးလိုက္ရပါသဗ်ာ။


မန္းကိုကို
၂၅၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀

မွီျငမ္း - http://courses.swinburne.edu.au/

မွတ္ခ်က္။   ။ က်ေနာ္ကေတာ့ တကၠသိုလ္မွာဝိဇၨာဘာသာရပ္ေတြထဲက ေရြးခ်ယ္သင္ယူႏိုင္ဖို႔ရာ မိတ္
                  ဆက္အေနနဲ႔ ျမည္းစမ္းၾကည့္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးကို သေဘာက်မိပါတယ္။ (အခ်ိန္မႏွ
                  ေမ်ာသူေတြအတြက္ကို ဆိုလိုတာပါ။) ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း Liberal Arts က စကားေျပ
                  (စာစီစာကံုး) နဲ႔ အစီရင္ခံစာပံုစံကေလးေတြကို အျမည္းသေဘာ တင္သြားေပးပါဦးမယ္။